ST Caste Full Form In Marathi भारत हा एक अतिशय सुंदर असा, विविध संस्कृतींनी, जातींनी, वर्गांनी, प्रवर्गांनी समाविष्ट झालेला देश आहे. ज्या देशात उपस्थित असलेले विविध प्रवर्ग म्हणजे SC, ST आणि OBC होय. बऱ्याच लोकांना याबद्दल हवी तशी आणि हवी ती माहिती नसते आणि त्यामुळे त्यांना कुठे ना कुठे अडचणी निर्माण होऊ शकतात. त्यामुळे आजच्या या लेखात आपण ST caste फुल फॉर्म यावर संक्षिप्त माहिती घेऊन विस्तारित चर्चा करूयात.ST caste चे विश्लेषित रूप म्हणजेच त्याचा फुल फॉर्म “Scheduled Tribes” असा आहे.
एसटी कास्ट फुल फॉर्म ST Caste Full Form In Marathi
शेड्युल्ड ट्राईजलाच भारतातील एक अनुसूचित जमाती म्हणून ओळखले जाते. शेड्युल्ड ट्राईब्स मधल्या लोकांना असणारा सर्वात मोठा फायदा म्हणजे त्यांना भारत सरकारकडून विविध प्रकारच्या सवलती व विशेष प्रकारचे संरक्षण दिले जाते.
काही असलेल्या चर्चा नुसार एसटी कास्ट ही भारत देशातील आदिवासी लोकांची जाती आहे. त्याचबरोबर काही मतभेद असेही सांगतात की हे लोक मध्ययुगीन काळामध्ये आपल्या भारत देशात आले होते म्हणजेच हे मायग्रंट्स असावेत. एस टी कास्ट चा पूर्ण फॉर्म शेड्युल्ड ट्राईब्स असा आहे.
ST Caste full form in Marathi | ST caste Full Form in English
| ST Caste full form in Marathi | अनुसूचित जमाती |
| ST Caste full form in English | Schedule Tribes Caste |
| ST Caste आरक्षण | ७% |
| ST मध्ये किती जाती आहेत | 22 राज्यांमध्ये 744 जमाती |
ST म्हणजे काय?
ST म्हणजे Schedule Tribes ज्यांना मराठी मध्ये अनुसूचित जमाती म्हणून संबोधले जाते. शेड्युल्ड ट्राईब्स मध्ये समाविष्ट असलेली बहुतांश लोक शक्यतो गरीब व मागासवर्गीय असतात. या जमाती मधील लोकांच्या व्यवसायात पशुपालन, शेती व जंगल तोडणे यांचा समावेश आहे. याच जमातीला मागासवर्गीय म्हणून देखील ओळखले जाते.
ST caste मध्ये समाविष्ट असलेल्या लोकांना आढळण्यात आलेल्या काही अडचणी म्हणजे त्यांच्यावर घडणारा भेदभाव किंवा शैक्षणिक नोकरदार व सामाजिक स्तरावर सुविधांची अवकाळ आहे. ह्या सगळ्या अडचणींवर मात करण्यासाठी भारत सरकारने ST caste मध्ये येणाऱ्या सर्व नागरिकांच्या विकासासाठी विविध प्रकारच्या योजना राबवण्याचा निर्णय घेतला आहे.
शैक्षणिक विकास, उत्तम आरोग्य, रोजगार बढती व पायाभूत सुविधांचा या योजनांमध्ये समावेश केला गेला आहे. या विविध योजनांचा लाभ घेऊन एसटी कास्ट मधील लोकांचा विकास होत आहे व त्यांना देखील बरोबरीने संधी मिळत आहेत. भारत सरकारने घेतलेला हा निर्णय व अमलात आणलेल्या विविध प्रकारच्या योजनांचा नक्कीच मोठ्या प्रमाणात लाभ एसटी कास्ट मध्ये समाविष्ट झालेल्या लोकांना होत आहे.
महाराष्ट्र राज्यातील अनुसूचित जमातींमध्ये मोजण्यात येणाऱ्या जातींची यादी खालील प्रमाणे आहे:
- वारली
- थोटी
- पोमळ
- परधान
- नायक
- नागेशीया
- मुसलमान भिल्ल
- माळी
- कोकणी कुंभार
- कवडी
- डोंगरी माळी
- डोंगरी भिल्ल
- डोंगरी टोकाड
- डोंगरी कोळी
- डोंगरी चमार
- भटक्या विमुक्त
- विमुक्त
- कोळी
- कोल्हा
- कातकरी
- भंगी
- चांभार
- मांग
- महार
एसटी कास्ट चा इतिहास | ST caste history in marathi
अनुसूचित जमाती हे भारतातील लोकांचे अधिकृतपणे नियुक्त केलेले गट आहेत ज्यांना देशाचे स्थानिक मानले जाते आणि जे ऐतिहासिकदृष्ट्या वंचित आणि उपेक्षित आहेत. आणि त्यांनाच आदिवासी म्हणून ओळखले जाते ज्याचा अर्थ संस्कृतमध्ये मूळ रहिवासी असा होतो.
त्यांना शतकानुशतके सामाजिक आणि आर्थिक भेदभावाचा सामना करावा लागला आहे. आणि भारतीय समाजातील वर्चस्व असलेल्या जातींद्वारे त्यांना अनेकदा बहिष्कृत मानले गेले आहे. ते देशभर पसरलेले आहेत आणि जवळपास प्रत्येक राज्याच्या अनेक भागांमध्ये आढळून येतात.
आधुनिक काळात भारतीय राज्यघटनेने एसटी जातींना एक विशिष्ट सामाजिक गट म्हणून मान्यता दिली आहे आणि त्यांना तोंड द्यावे लागलेल्या ऐतिहासिक भेदभावाचे निराकरण करण्यासाठी पावले उचलली आहेत. अशाप्रकारे थोडक्यात आपल्याला एसटी कास्ट म्हणजेच अनुसूचित जमातींचा इतिहास मांडता येईल.
ST caste चे फायदे :-
ST caste चे हे खाली नमूद केलेले काही फायदे आहेत:
- भारतीय संविधान या गटांचे उत्थान करण्यासाठी आणि समाजात त्यांचा समावेश आणि समानता सुनिश्चित करण्यासाठी सकारात्मक कृती उपाय प्रदान करते.
- अनुसूचित जातींना दिलेले मुख्य फायदे म्हणजे शैक्षणिक संस्था आणि सरकारी नोकऱ्यांमधील आरक्षण.
- काही टक्के प्रमाणात शाळा आणि महाविद्यालयांमध्ये राखीव जागा अनुसूचित जमातींसाठी ठेवण्यात येतात.
- त्यामागील उद्देश हा आहे की एसटी जातींना शिक्षण आणि रोजगाराच्या समान संधी मिळतील आणि त्या लोकांना भेडसावणाऱ्या ऐतिहासिक गैरसोयी दूर करण्यात मदत होईल.
- जागा आणि नोकऱ्यांच्या आरक्षणाव्यतिरिक्त ते त्यांची सामाजिक आर्थिक स्थिती सुधारण्याच्या उद्देशाने इतर विविध लाभ आणि योजनांसाठी देखील पात्र आहेत.
- त्यात शिक्षणासाठी आर्थिक सहाय्य आणि व्यवसाय सुरू करण्यासाठी सबसिडीचाही समावेश आहे.
- ST caste मधील लोकांना कमी व्याजदरात क्रेडिट ऍक्सेसची ऑफर देखील दिली जाते.
- दुर्गम आणि आदिवासी भागात राहणारे लोक देखील आरोग्य सेवा, शिक्षण आणि स्वच्छ पिण्याच्या पाण्यासारख्या मूलभूत सुविधांकडे त्यांची अक्ष सुधारण्याच्या उद्देशाने विशेष योजना आणि लाभांसाठी पात्र असू शकतात.
राष्ट्रीय अनुसूचित जमाती आयोग :
अनुसूचित जमातींसाठी राष्ट्रीय आयोग ही भारतातील एक वैधानिक संस्था आहे जी संविधान कायदा 2003 च्या तरतुदींनुसार स्थापन करण्यात आली आहे. हे अनुसूचित जमातींच्या संरक्षण, कल्याण आणि विकासासाठी जबाबदार आहे जे आदिवासी समुदाय आहेत ज्यांना शासनाकडून सामाजिक आणि आर्थिकदृष्ट्या गैरसोय म्हणून ओळखले गेले आहे.
NCST चे मुख्यालय नवी दिल्ली येथे आहे आणि भारतातील विविध राज्यांमध्ये प्रादेशिक कार्यालये आहेत. यात एक अध्यक्ष व्यक्ती, उपाध्यक्ष आणि इतर पाच सदस्य असतात आणि त्या सर्वांची नियुक्ती भारताचे राष्ट्रपती करतात. NCST आदिवासी व्यवहार मंत्रालयाच्या अंतर्गत कार्यरत आहे आणि अनुसूचित जमातींच्या कल्याणासाठी आणि विकासाला चालना देण्यासाठी इतर सरकारी संस्था आणि गैर-सरकारी संस्थांसोबत काम करते.
NCST कडे खालील गोष्टींसह अनेक अधिकार आणि कार्ये आहेत:
- अनुसूचित जमातींसाठी संविधान किंवा इतर कायद्यांतर्गत प्रदान केलेल्या सुरक्षा रक्षकांशी संबंधित सर्व बाबींची तपासणी आणि निरीक्षण करणे.
- अनुसूचित जमातींच्या सामाजिक आर्थिक विकासाच्या नियोजन प्रक्रियेवर दोन सहभागी होतात आणि सल्ला देतात.
- अनुसूचित जमातींचे हक्क आणि सुरक्षेपासून वंचित राहण्यासंबंधीच्या विशिष्ट तक्रारींची दोन चौकशी.
- अनुसूचित जमातींच्या संरक्षण आणि कल्याणासाठी त्या संरक्षण आणि इतर प्रमुखांच्या प्रभावी अंमलबजावणीसाठी शिफारसी करणे.
एसटी प्रमाणपत्र मिळविण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे:
1. ओळख पत्राचे पुरावे जसे की पासपोर्ट, पॅन कार्ड, वोटर आयडी, किंवा सरकारने दिलेले कोणतेही ओळखपत्र त्याच सोबत फोटो, नाव आणि पत्ता असणे आवश्यक.
2. पत्त्याचा पुरावा जसे की लाईट बिल, रेंट एग्रीमेंट किंवा असे कोणतेही कागदपत्र ज्यावर तुमचा सध्याचा चालू पत्ता असेल.
3. जन्म प्रमाणपत्र जे की तुमचे वय आणि जन्म ठिकाण सांगण्यास मदत करते.
4. जाती प्रमाणपत्र ज्यामध्ये तुमच्या जातीचे प्रमाणपत्र किंवा कोणत्याही शासकीय किंवा शैक्षणिक संस्थेतून मिळालेले प्रमाणपत्र ज्यावर तुमची जात सुचित असेल.
5. एफिडेविट गरजेचे आहे ज्यावरून हे सिद्ध व्हायला हवे की तुम्ही एस टी कास्टमध्ये येता म्हणजे तुम्हाला या जमाती मध्ये मिळणारे सर्व फायदे व आरक्षण उपलब्ध होतील.
निष्कर्ष
वरील लेखांमध्ये आपण एसटी कास्ट चा फुल फॉर्म म्हणजेच एस टी जातीचा पूर्ण फॉर्म जो की शेड्युल्ड ट्राईब्स ज्यालाच मराठी मध्ये अनुसूचित जमाती असे म्हणतात असा आहे व त्याच्याशी संबंधित असलेले आणि माहिती पुरवणारे काही विषय जसे की एसटी कास्ट चे फायदे एसटी सर्टिफिकेट बनवण्यासाठी लागणारे कागदपत्रे एसटी म्हणजे काय एसटी कास्ट चा इतिहास काय याबद्दल संक्षिप्त चर्चा केली.
आम्ही आशा करतो की तुम्हाला वरील लेखांमधून अमाप माहिती मिळाली असेल व ती फायदेशीर देखील ठरली असेल. जर तुम्हाला वरील लेख आवडला असेल तर तुम्ही कमेंटद्वारे आम्हाला कळवू शकता. अशाच इतर माहितींसाठी या वेबसाईटला भेट देत रहा.
FAQ
ST Caste चा फुल फॉर्म काय आहे?
ST caste चा फुल फॉर्म “Scheduled Tribes” असा आहे.
मराठीत ST चा अर्थ काय आहे?
एसटी कास्ट म्हणजेच शेड्युल्ड ट्राईब्स याला मराठी मध्ये अनुसूचित जमाती म्हणून संबोधित केले जाते.
भारतातील आदिवासींना अनुसूचित जमाती का संबोधले जाते?
भारत सरकारच्या कायद्यानुसार 1935 चा एक भाग म्हणून राज्यघटने द्वारे त्यांच्या चांगल्या वागणुकीसाठी केलेल्या जमातींच्या यादी ला कायदेशीर मान्यता देण्यात आली व त्यांना अनुसूचित जमाती म्हणून संबोधले जाऊ लागले.